གཤེན་རབ་རིག་གནས་ལ་དུང་བ་ཟབ་ཅིང་ཕ་ས་གངས་ཅན་པའི་གཅེས་ནོར་ཁ་མིན་ལག་ཏུ་ལེན་མཁན་གྱི་བསྟན་འཛིན་གྱི་སྐྱེས་ཆེན་སོགས་དང་།  ཕྱོགས་མཐར་ཉེ་རིང་གང་ན་བཞུགས་པའི་རྩམ་དཀར་ལི་ཟོས་གོ་ཆོད་པའི་རྒྱ་ཆེའི་ཤེས་ལྡན་པ་ཡོངས་དང་། དྲང་བདེན་གྱི་ལམ་བུ་མདུན་ནས་འཚོལ་ཏེ་མེས་པོའི་རིག་གཞུང་ལ་གཉེན་སྒྲིག་གནང་བའི་ན་གཞོན་རིག་རྒོད་པ་རྣམས་དང་། རིས་ཆད་ཀྱི་ལྟ་བའི་མཐའ་རྒྱ་རལ་ཞིང་སྤྱི་ཚོགས་ལ་ཁུར་བའི་བསམ་སྦྱོར་ཡ་མ་བྲལ་བའི་སངས་རྒྱས་བསྟན་པའི་ཞབས་ཕྱི་བ་བཅས་ལ་དེ་རིང་འདི་ནས་གཏམ་བཟང་ཞིག་བསྙད་དུ་ཡོད་པ་ནི།  

ཁམས་ཁྱུང་པོའི་ཁྲ་བྲིས་འདི་ཉིད་རིན་མེད་ཀྱི་ཐོག་ནས་འབུལ་རྒྱུའི་སྐོར་ནས་གསལ་བརྡ་དེ་ཡིན་ལ། དེ་ཡང་ལོ་རྒྱུས་ལྟར་ན།

༼ སྔོན༽སྟོན་པ་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་ཞལ་བཞུགས་པའི་དུས་སྟེ། སྤྱི་ལོའི་ཡར་སྔོན  13216  བརྒལ་བའི་ཤིང་ཕོ་འབྲུག་གི་ལོར། རྟག་གཟིགས་ཀྱི་ཡུལ་གསས་ཁང་དཀར་ནག་ཁྲ་གསུམ་ནང་དུ། བྲིས་པ་ཀ་མ་ལི་ཤོ་དང་། ཡི་གེ་འཕྲུལ་ཆུང་། ལྷ་བུ་འཕྲུལ་སྣང་། ལྷ་གསས་དོན་འགྲུབ། གེ་སར་གཞོན་མཛེས་མ་ལ་སོགས་པས་རྒྱལ་བའི་གསུང་རབ་རིན་པོ་ཆེ་སྒོ་བཞི་མཛོད་ལྔའི་བོན་སྡེ་རྣམས། ཤི་ཤོན་གཙང་མའི་ཤོག་གུ་ལ་དྲི་བཟང་སྨན་དང་མེ་ཏོག་མཛེས་པས་ཁ་དོག་བསྒྱུར་ཏེ། རིན་ཆེན་སྣ་ལྔའི་སྣག་ཚས་སྟོན་པ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་བཀའ་ཐེག་པ་རིམ་དགུ། སྒོ་བཞི་མཛོད་ལྔ། ཕྱི་ནང་གསང་གསུམ་རྣམས། དག་པ་ལྷ་ཡི་ཡི་གེ་ནས་རྟག་གཟིགས་ཀྱི་ཡི་གེ་རུ་བསྒྱུར་བྲིས་བྱས་ཏེ། གསས་ཁང་དཀར་ནག་ཁྲ་གསུམ་དུ་བཞག

དེ་ནས་མི་ལོ་ 7200 སོང་བའི་ཤིང་འབྲུག་ལོ་སྟེ། སྤྱི་ལོའི་ཡར་སྔོན་མི་ལོ་ 6010 ལོར་མུ་ཆོ་ལྡེམ་དྲུག་རྒྱལ་བའི་གདུབ་ཚབ་ཏུ་ཕེབས། ཁོང་གི་སློབ་མ་མཆོག་གྱུར་དྲུག་གི་ཡ་གྱལ། ཞང་ཞུང་ལ་མཁས་པ་ཁྲི་ཐོག་སྤར་རྩ་ཡིས་རྒྱལ་བའི་གསུང་རབ་རིན་པོ་ཆེ་སྒོ་བཞི་མཛོད་ལྔའི་བོན་སྡེ་རྣམས། རྟག་གཟིགས་ཀྱི་སྐད་ཡིག་ནས་ཞང་ཞུང་གི་སྐད་ཡིག་དུ་བསྒྱུར་ཏེ་ཞང་ཞུང་དུ་བསྟན་པ་སྤེལ། དེ་ནས་མི་ལོ་5040 སོང་མཚམས་ཏེ། སྤྱི་ལོའི་སྔོན་གྱི་  916 སྟེ། ཤིང་ཕོ་འབྲུག་ལ་ཞང་ཞུང་སྟོང་རྒྱུང་མཐུ་ཆེན་འཁྲུངས། མཁས་པ་མི་བཞི་སོགས་ཞང་བོད་ཀྱི་མཁས་པ་ལོ་པན་རྣམས་ཀྱིས་བྱེ་མ་གཡུང་དྲུང་ཆུ་མིག་བརྒྱད་ཅུའི་མགོ་བོ་སྟེ། དེང་དུས་ཆུ་མིག་མཐོང་བ་རང་གྲོལ་ཞེས་པའི་ས་གནས་སོགས་གནས་མི་འདྲ་བ་ཁག་ཏུ་རྒྱལ་བའི་བཀའ་དང་བཀའ་བརྟེན་ཞང་ཞུང་གི་སྐད་ཡིག་ནས་བོད་སྐད་ཡིག་དུ་བསྒྱུར་ཏེ་བྲིས། དེ་ནས་སྤྱི་ལོའི་ཡར་སྔོན་ 667 ཆུ་གླང་ལོར། བོད་རྒྱལ་དགུ་པ་སྤུ་ལྡེ་གུང་རྒྱལ་གྱི་བཀས་བསྐུལ་ལྟར། ཁྱུང་པོ་ལྷ་ཁྱུང་རྒྱལ་དང་མི་ཁྱུང་རྒྱལ་གཉིས་ཀྱིས་ཞང་སྐད་ལས་བསྒྱུར་ཏེ་བོད་ཡིག་ཏུ་བྲིས། དེ་ནས་སླར་ཡང་ཁྱུང་པོ་སྟག་སྒྲ་དུན་གཙུག་སོགས་མཁས་པ་བཞི། ཞང་ཞུང་དུ་ཕེབས་ཏེ་ཞང་ཞུང་གི་མཁས་པ་དུ་མའི་ཞབས་ལ་གཏུག་སྟེ། མདོ་སྔགས་རྫོགས་གསུམ་གྱི་བོན་སྡེ་མང་པོ་ཞང་ཡིག་ལས་བོད་ཡིག་ཕབ་བསྒྱུར་ཞུས། དེ་ནས་རབ་བྱུང་དྲུག་པའི་ཆུ་ཕག་ལོ་སྟེ། སྤྱི་ལོ 1383  ཡས་མས་སུ་ཁྱུང་ཡུལ་ས་ཡི་ཐིག་ལེ། གདན་ས་དཔལ་གྱི་སྟེང་ཆེན་དུ། གསས་ཁང་བཀྲ་ཤིས་འོད་འབར་ནང་། སྲིད་ན་དཀོན་པའི་འཛམ་གླིང་རྒྱན་ཆེན་རྒྱན་ཆུང་ཞེས་རྒྱལ་བའི་བཀའ་རྣམས་གསེར་དངུལ་གྱིས་འབྲི་སྐབས་ཁྱུང་ཡུལ་སྟོད་སྨད་ཀུན་ནས་བྲིས་གཟུགས་མཁས་ཅན་གདན་འདྲེན་ཞུས་པའི་ནང་། སྐུ་ན་ཕྲ་ཤོས་ཀྱི་བྲིས་པ་བློ་ལྡན་སྙིང་པོས་ཁྱུང་པོའི་སྲོལ་རྒྱུན་གྱི་བྲིས་གཟུགས་རྨང་གཞིའི་ཐོག རང་གི་རྣམ་དཔྱོད་ཀྱི་རྩལ་ལས་ཐུན་མིན་བྲིས་ཁམས་ཀྱི་མཛེས་ཆ་མང་དུ་གཏོད། དེ་ནས་ཁོང་གི་སློབ་མ་ཁྱུང་ཡུལ་སྟོད་སྨད་ཀུན་ལ་ཁྱབ་པས་ད་ལྟའི་ཁྱུང་པོའི་བྲིས་གཟུགས་ཁམས་མི་འདྲ་ཁ་ཤས་ཡོད་པ་ཕལ་ཆེར་ཁོང་གི་སློབ་རྒྱུན་དུ་གཏོགས།

དེ་ནས་རབ་བྱུང་བཅོ་ལྔ་པའི་མེ་བྱི་ལོ་སྟེ། སྤྱི་ལོ་  1876  ལོར་ཁྱུང་པོ་སྟེང་ཆེན་དགོན་གྱི་བླ་རབས་ཉེར་གསུམ་པ་མཆོག་སྤྲུལ་ཚུལ་ཁྲིམས་དབང་གྲགས་རིན་པོ་ཆེས་རྒྱལ་བའི་བཀའ་འབུམ་རབ་རྒྱས་ཁང་དུ་ཁྱུང་ཡུལ་གྱི་བྲིས་པ་ཕལ་ཆེར་གདན་འདྲེན་ཞུས་ཏེ། དཀྱུས་གཅིག་ཏུ་གསུང་རབ་རིན་པོ་ཆེ་པོད་  544  ལག་བྲིས་བྱས་སྐབས་ཁྱུང་པོའི་བྲིས་གཟུགས་ཐད་ལ་ཡར་རྒྱས་ཀྱི་ཚ་རླབས་ཞིག་འཕྱུར་ཡོད་པ་མངོན།  དེ་ནས་ཉེ་བའི་ལོ་ཤས་སྔོན་ཁྱུང་པོ་སྟེང་ཆེན་དགོན་བཀའ་བརྟེན་དཔེ་རྙིང་ཕྱོགས་བསྒྲིགས་ཁང་གིས། སྐྱབས་རྗེ་འོད་ཟེར་སྦྱིན་པ་རིན་པོ་ཆེའི་སློབ་སྟོན་འོག རྒྱལ་བའི་བཀའ་རིན་པོ་ཆེ་དཔེ་གཟུགས་གི་ལམ་ནས་དག་བཞེངས་དང་བདལ་ཁྱབ་ཞུས་པའི་ལས་རིམ་ཁྲོད། ཆེས་གཟི་བརྗིད་ལྡན་པའི་མཛད་འཕྲིན་ཞིག་སྟེ། ལོ་རབས་ལོ་ཡི་ཕྲེང་བ་ལས་བརྒྱུད་དེ། མི་རབས་ནས་མི་རབས་བར་བྲིས་རྒྱུད་མ་ཆད་པར། མདོ་ཁམས་ཁྱུང་པོའི་ཡུལ་དུ་དར་བའི་གལ་འགངས་ཆེ་བའི་གནའ་བོའི་ཡིག་གཟུགས། ཁྱུང་པོའི་ཁྲ་བྲིས་འདི་ཉིད་ལ། རྣམ་པའི་ཆ་ནས་བཤད་ན། ལྟ་བ་མིག་ལ་མཛེས་ཤིང་། ཤ་ལྷུ་རུས་གསུམ། དཀར་ཆ་ནག་གསུམ། ལི་ཁམས་ཟག་གསུམ་སོགས་བྲིས་ཀྱི་ཆ་ཚད་དང་ཁམས་གཙང་མཐོང་བདེ་སོགས་གང་ཅིའི་ཐད་ནས། ཁྱུང་ཡུལ་གྱི་ཡིག་བྲིས་པ་རྒན་གྲས་ལྷན་འཛོམས་ཐོག ཡིག་གཟུགས་ཀྱི་སྐོར་ལ་ཕན་ཚུན་གྲོས་གླེང་དང་བརྟག་དཔྱད་མཛད་མཐར། ཡིག་གཟུགས་འདི་ཉིད་བདམས་ཏེ། སྔོན་གྱི་རིག་གནས་སྲུང་སྐྱོབ་དང་། ད་ལྟའི་དགོས་མཁོ། མ་འོངས་མི་རབས་ཚོ་ལ་རྗེས་བཞག་སོགས་དགོས་དམིགས་དུ་མ་དང་བཅས། དེང་གི་སྤྱི་ཚོགས་དང་བསྟུན་ཏེ། ཡིག་གཟུགས་ཆེ་འབྲིང་ཆུང་གསུམ་གྱི་ལམ་ནས། མ་དངུལ་ཁྲི་ཚོ་བཅུ་ཕྲག་དུ་མ་ཕོང་མེད་དུ་བཏང་ནས། གློག་ཀླད་དུ་པར་རྩ་བསྒྲིགས་ཏེ་མཐོང་བྱེད་དབང་པོའི་སྒོ་ཁར་བཤམས་ཡོད་ཅིང་། དེའི་སྐབས་སུ་རིས་མེད་སྤྱན་ཟུང་ཡངས་ཤིང་དཀའ་ཁག་ལ་ཆ་རྒྱུས་མངའ་བའི་སྤུན་ཟླ་ཡོངས་ཀྱི་དགའ་བསུ་དང་བསྔགས་བརྗོད་ཚད་མཐོའི་གནས་སུ་སླེབས་ཡོད།

༼མ་འོངས༽ད་དུང་མ་འོངས་པའི་ཆར་ཁྱུང་པོ་དཀར་རུའི་བྲིས་རྙིང་ངམ་ཡོངས་གྲགས་སུ་ཁྱུང་བྲིས་ཅེས་འབོད་པའི་ཡིག་གཟུགས་སྤུས་ལེགས་གཅིག་དང་། སྤྱི་ཁོག་མཚུངས་ཀྱང་ཡི་གེའི་ཕྱི་དབྱིབས་ཏོག་ཙམ་མ་འདྲ་བའི་ཁྲ་བྲིས་ཡིག་རིགས་གཅིག་བཅས་བྲིས་གཟུགས་གཉིས་ཙམ། ཡི་གེ་ཆེ་འབྲིང་ཆུང་གསུམ་གྱི་ཐོག་ནས་རིན་མེད་དུ་འབུལ་འཆར་ཡོད་པ་ལ། ལས་དོན་དེའི་ཐད་ཧ་ཅང་མགོ་ཁྲོག་ཚ་བ་སོགས་ཀྱིས་རྐྱེན་པས། ད་ལྟ་མཉམ་སྤེལ་ཞུ་མ་ཐུབ་ཀྱང་། མི་འགྱང་བར་ཁྱེད་རྣམ་པའི་སྤྱན་སྔར་འབུལ་རྒྱུའི་འཆར་གཞི་ཡོད་པ་བཅས་སོ།།